صوت ارسالی
کارفرما : دفتر حضرت آیت الله حاج آقا مرتضی تهرانی رحمت الله علیه
فایل نهایی:
اَعوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرّجیم. بِسمِ اللهِ الرّحمنِ الرّحیم. الحَمدُللهِ ربِّ العالَمین وَ الصَّلاهُ وَالسَّلامُ عَلی خَیرِ خَلقِهِ وَ اَشرَفِ بَریَّتِه سیِّدِ الأوَّلینَ وَ الآخِرین وَ حَبیبِ اِلهِ العالَمین مَولانا ابی القاسِمِ مُحَمَّد. (اللّهم صلِّ علی مُحمَّد وَ آلِ مُحمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم)
وَ علی آلِه الطَّیِّبینَ وَالطّاهِرینَ المَعصومینَ وَ لَعنَهُ اللهِ علی اعدائِهِم اَجمَعین.
گفتار در شبهای گذشته، شبهای جمعه و سایر شبها از لیالی دهه اول ماه محرم الحرام، در مورد بیان مراتب نبوت و امامت بود که برای نبوت چند مرتبه تصور میشود و برای امامت چند مرتبه.
عرض شد در بعضی از مراتب، نبوت و امامت مشترک هستند در شخص نبی و امام صلوات الله علیهما و آن مسئله پیشوایی در امور اجتماعی است که این سِمت به حکم عقل از سوی حق تعالی به آن دو بزرگوار داده شده است.
در مورد نبوت، حضرات اهل سنت قبول دارند این معنا را؛ یعنی قبول دارند که منصب و سِمت نبوت و رسالت از سوی حق تعالی اهدائی است و انتخابی نیست.
عرض شد امامت به حکم عقل به دلیل این که متمّم رسالت و مبیّن احکام الهی است، چه احکامی که مربوط به دنیا باشد و چه احکامی که مربوط به آخرت و دین باشد، امامت هم باید انتسابی باشد و امامت انتخابی نمیتواند متمّم نبوت و رسالت باشد.
دلیل بر این که امامت و پیشواییِ انتخابی نمیتواند متمّم احکام دینی و ضوابط الهی باشد این است که، ما به ضرورت و روشنی می دانیم که احکام و ضوابط و برنامه هایی را که پیامبران خدا برای امت خودشان آورده اند، در بین آن احکام، بسیاری از ضوابط وجود داشته که هیچ گاه با عقل و فکر یک بشری که جدا و منقطع و بریده ای از جهان غیب است قابل انطباق نبوده؛ یعنی عقلشان نمی رسیده.این گونه از احکامی که در ادیان آسمانی وجود داشته است، یا باید بیان اینگونه از احکام و ذکر جزئیات و شرایط این احکام، با وجود شخص نبی و رسول انجام بگیرد و یا اگر به دلایلی نشد که جزئیات و مسائل مورد نیاز مردم تماماً از سوی آن بزرگوار به طور قضیه ی جزئیه و روشن و مبیّن بیان شود، هرکس که متکفّل جانشینی برای آن حضرت می شود باید ارتباط با جهان غیب داشته باشد تا بتواند آن احکام کلی و آن احکام مجمل را آن گونه که خدای متعال راضی است و می پسندد آن گونه بیان کند. انسانی که منقطع از جهان غیب است و خدای متعال به او سمت جانشینی نداده، بلکه جانشینی او و پیشوایی او از برای مردم به صورت یک انسانی است که مثلا اکثریت آراء را آورده، این انسان به حکم عقل هرگز قادر نیست به دلیل اینکه ارتباط با جهان غیب ندارد هرگز قدرت ندارد و این توان را ندارد که مبیّن احکام جهان غیب یعنی آن برنامه های الهی و دینی باشد.
چنانچه شاید دوبار این تعریف خواجه را عرض کردم که در مورد امامت میفرماید: «اَلامامَه ریاسَهٌ عامَّه فی اُمورِ الدّینِ وَ الدُّنیا » امامت و پیشوایی، یک گونه مدیریت خاصی است که این مدیریت خاص، نسبت به امور دینی و امور دنیوی، در هر دو بُعد حجیت دارد و یک معیاری است که لازم است از این معیار استفاده شود و تخلّف از این معیار هم، از نظر شریعت و توحید و خداپرستی جایز نیست.
عرض شد به این دلیل، آنکس که پیشوایی یک جامعه را به عهده می گیرد، وقتی شایستگی الهی دارد که این بُعد از موضوع را در وجود خودش یافته باشد که آن هم ارتباط با جهان غیب است و از سوی حق تعالی آن گونه که خدای متعال راضی است و پسندیده است بتواند متمّم یک شریعتی باشد، شریعت قبلی خودش، که خودش هم مؤمن به آن شریعت هست و این متمّم بودن و مکمّل بودن، این با هیچ دستی قابل اجرا نیست مگر اینکه آن دست ارتباط با جهان غیب داشته باشد پس باید چنین انسانی، انتسابی از سوی حق تعالی باشد نه انتخابی از سوی مردم.
اگر چنانچه در تاریخ دیده اید که با آن همه از ادله ی تاریخی و روایات از فریقین یعنی از برادران اهل سنت و علماء آنها و از فرقه ی شیعه در مورد خلافت و جانشینی امیرالمومنین صلوات الله علیه با تعبیرات مختلف از آن حضرت یعنی مقام رسالت وارد شده است، باز هم امیرالمومنین صلوات الله علیه در خانه ۲۵سال نشسته، توجیه آن این است که چون این بزرگواران از سوی حق تعالی برای رساندن مردم به یک هدف کلی و اصولی و اساسی مبعوث شده اند و مسئولیت پذیرفته اند و آن هدایت مردم است و تکامل معنوی مردم است و انسانیت واقعی آنها است، از این جهت اگر چنانچه دیدند که با یک طریق و راه عقلانی و انسانی که همراه با تفاهم باشد نمیتوانند مسئولیت و مأموریت خودشان را ایفاء کنند و انجام بدهند، آنها با شمشیر این کار را نمی کنند. انبیاء بزرگوار سلام الله علیهم اجمعین هم هیچگاه برای خودشان به وسیله ی شمشیر مؤمن درست نکردند، ائمه طاهرین هم صلوات الله علیهم اجمعین برای خودشان مؤمن با شمشیر درست نکردند. چون کار این دو دسته از اولیاء خدا، با دل مردم است، با فکر مردم است، با عقل مردم است، این کار اگر مشکلی در پیش داشته باشد مشکل آن با شمشیر حل نمی شود. اگر یک کسی به دلیل مبتلا بودنش و آلوده بودنش به رذائل اخلاقی مثل حبّ مال، حبّ جا، حبّ شهرت، شهرت طلبی، خودپسندی یا مال اندوزی مثل عثمان مثلا که خود اهل سنت هم نوشتند. یک چنین انسانی که بیمار است، این حاضر نیست که قلب و اعمال و کردار خودش را تسلیم حقیقت کند، تسلیم دین کند خب این را با شمشیر نمیشود درست کرد. با شمشیر موانعی را که پیش پای دیگران از مردم است و به موجب وجود آن موانع نمی توانند به آسانی و راحتی استکمال خودشان را ادامه بدهند میشود برداشت از جلوی پای آنها اما آدم سازی با شمشیر نمیشود کرد. آدم سازی یا با منطق یا با توجیه احساسات آنها ممکن خواهد بود. آنهایی که اهل منطق اند منطق و آنهایی که اهل منطق نیستند احساسات که باز هم احساسات یک نیروی درونی است که موجب میشود که صاحب احساسات مجذوب یک واقعیتی میشود که آن واقعیت در چهره ی احساس تجلی کرده، آن واقعیت در چهره احساس تجلی کرد یعنی فرزندان ابی عبدالله صلوات الله علیه واقعا تشنه بودند. نعوذ بالله دروغی درکار نبوده، واقعا تشنگی آنها را آزار میداده. اگر ابی عبدالله صلوات الله علیه خبر داده از عطش فرزندانش، عین واقعیت بوده ولی وقتی که آن مردم اکثراً اهل منطق نیستند، اهل احساسات اجتماعی و انسانی نیستند، تنها راهی که وجود دارد و اهرمی که به نظر میرسد و عقل آن اهرم را پیدا میکند این است که این واقعت را به وسیله ی اهرمی به نام احساسات به مردم عرضه کنند که اگر احساسات طبیعی هم در آنها هست، به موجب آن احساسات طبیعی انعطاف پیدا کنند به آن واقعیتی که در وجود مقدس ابی عبدالله صلوات الله علیه هست و آن هدایتگری مردم است. « وَ جَعَلناهُم اَئِمَّهً یَهدونَ بِاَمرِنا». به حرّ بن یزید ریاحی هم فرمود که مضمون نامه های شما که همین مضمون در همه ی نامه ها بوده، این بوده که ما امام عادل می خواهیم «لَعَلَّ الله یَجمَعَنا وَ ایّاکَ عَلی الحَقِّ وَ الهُدی».
